De Phoenix van het Oldambt
Op 14 februari 2004 schreef journaliste Pauline de Bok een artikel in De Volkskrant. Ik citeer; ‘Het was de graanschuur van Nederland en een communistisch bolwerk. Nu moet land plaatsmaken voor water, woningen en nieuwe natuur. Pauline trok door het Oldambt zoals het nu in 2003 nog is en straks nooit meer zal zijn; mooi, idyllisch, karig en leeg. Het grauwe winterland tussen Winschoten, Midwolda, Oostwold, Finsterwolde en Beerta is al op veel plekken opengereten. Naast de geulen liggen bergen zwart veen dooraderd met wit zand. Het zijn net reusachtige marmercakes. Oost-Groningen, Oldambt, zal als een ‘Phoenix’ uit zijn ‘bekommerd bestaan’ herrijzen. Het kapitalisme van de eenentwintigste eeuw zal eindelijk ook hier in het Oldambt – dé voormalige graanschuur van Nederland en hét communistisch bolwerk – bewijzen dat klassenstrijd achterhaald is.’
Het is 14 november 2019 dat ik dit schrijf en zijn nu 15 jaar en 10 maanden verder na het artikel van Pauline de Bok. Tijd om een balans op te maken. Kloppen de beweringen die Pauline de Bok toentertijd scheef. Is die ‘Phoenix’ ook daadwerkelijk herrezen uit zijn ‘bekommerd bestaan’ na 15 jaar en 10 maanden of is dat helemaal niet zo? En heeft het kapitalisme in het Oldambt ook daadwerkelijk bewezen dat klassenstrijd achterhaald is? Of heeft het communisme het toch bij het juiste eind?
Het is 11 november 2019. Twee jongentjes bellen aan bij een woning in Beerta. Een oudere vrouw doet open. De twee kinderen, broertjes van elkaar, zingen al rillend van de kou een versje in ruil voor wat snoepgoed en showen hun lampion. ‘Mooi gezongen jongens. Mooie lampion hoor. Zoek maar wat lekkers uit,’ zei de vrouw die de jongens nogal jong vond om zonder volwassene alleen op pad te laten gaan op zo’n donkere avond in november. ‘Is jullie vader of moeder niet mee?’ vroeg de vrouw bezorgd. ‘Nee, mijn tante staat daar op de stoep. Die is met ons mee. Mijn vader en moeder zijn naar de gemeente.’ ‘Naar de gemeente? Zo laat nog?’ ‘Ja, het is heel belangrijk. Er zijn geen centjes meer voor het voetbalveld.’ De vrouw sloeg verbouwereerd haar mond open, wenste de jongens succes en deed vervolgens de deur dicht waarop de jongens naar de volgende deur gingen voor snoep.
Het is fictie, maar het zou zo maar waar kunnen zijn. Dat bezorgde ouders tijdens de raadsvergadering van de gemeente Oldambt op publieke tribune zaten op 11 november 2019, terwijl hun twee zoons lampionnetje aan het lopen waren in Beerta. Belangrijk voor de toekomst van hun gemeente. Wordt de huishoudelijke hulp nog wel vergoed? Blijven jongerenorganisaties en voetbalclubs nog gesubsidieerd? ‘Nee helaas! Er is geen geld meer. Ontroerend zo’n emotioneel betoog, maar ik zou niet weten waar ik het geld vandaan zou moeten halen,’ aldus een krokodillen tranende wethouder die er financieel een puinhoop van heeft gemaakt. En daar zit je dan als inwoner.
Hoezo een Phoenix die uit zijn bekommerd bestaan is herrezen? In 15 jaar tijd zijn alle centen geïnvesteerd in kapitalisme grootheidsprojecten om te beginnen bij de ‘Blauwe Stad’ waar het communisme altijd voor gewaarschuwd heeft. ‘Blauwe Stad zwarte gat! Pas op kijk uit. U betreedt nu het rampgebied!’ Werd er geluisterd naar het communistische gedachtengoed waar het gebied juist groot en sterk door is geworden door prominenten communisten als een Fré Meis of een Koert Stek? Helaas niet. Er werd megalomaan gedacht.
De graanschuur en het communisme het is allemaal zó achterhaald en niet meer van deze tijd werd er gezegd. Vergane glorie! En kregen ze gelijk? Neen…! 15 jaar en 10 maanden zijn verstreken na de publicatie van het artikel van Pauline de Bok. En het is er alleen maar slechter op geworden. En dat werd bevestigd op 11 november 2019. Waar er op straat vrolijk werd gezongen was het bittere ernst in de raadzaal en werden er emotionele betogen gevoerd waar wel naar werd geluisterd maar niks mee werd gedaan door het huidige college van het Oldambt.
Zelf kom ik tot de conclusie dat de communisten het altijd bij het juiste eind hebben gehad. En dat de kapitalistische investeerders en politici er een puinhoop van hebben gemaakt waar de inwoners nu de dupe van zijn geworden. En dat de klassenstrijd helemaal niet achterhaald is. Zolang je maar een dikke rijk gevulde portemonnee hebt is het Oldambt wel een leuk paradijs. Echter, heb je een beperking of ben je afhankelijk van de zorg of een uitkering ongeacht welke leeftijd, dan kun je er in stikken. Immers kost dat geld en dat is er niet meer, aldus de huidige overgebleven wethouders.
In Oldambt is al het geld in 15 jaar tijd verdampt. De Phoenix, waar Pauline de Bok over schreef, is niet herrezen uit zijn as. En het kapitalisme heeft niet bewezen dat klassenstrijd achterhaald is. Het is juist alleen maar groter, erger, viezer en vooral duurder erop geworden in die 15 jaar tijd. Leuke vergelijk zo’n Phoenix Pauline. Helaas moet Oldambt hem laten vliegen.
Ralph Weber
