Opinie met Bart Plaatje #respectvoorGroningen
Bijna een kwart miljoen mensen deed afgelopen zaterdag digitaal mee aan de fakkeltocht ‘Respect voor Groningen’. Zeker tienduizend mensen gingen de straat op.
Dat zijn enorme aantallen. Zeker wanneer men bedenkt dat het protest pas krap vijf dagen ervoor bedacht was. Het laat zien hoe diep de woede en het verdriet van Groningen zit en hoeveel mensen in het land dat zien en onze strijd steunen. De vernedering moet stoppen. Maar velen die meegedaan hebben zullen zich ook afgevraagd hebben: gaat het kabinet dit keer wel luisteren? Wij vinden dat we direct na moeten denken over vervolgacties en leggen graag een krachtig voorstel voor dat nog niet genoemd wordt.
In 2019 verklaart premier Rutte dat er een einde moet komen aan de aangerichte ramp. ‘Dat is een erekwestie voor dit kabinet’ zei Rutte met veel gevoel voor drama. Ja, toneelspelen kan hij wel, maar erekwesties zijn Rutte weinig waard. De toeslagenaffaire kreeg ook dit predicaat en we weten allemaal hoe het daarmee staat. Weinig verrassend dus dat ook van het oplossen van de Groningse ‘erekwestie’ niets terecht gekomen is. Er staan ruim 30.000 schademeldingen open en de versterking verloopt dramatisch. Nog geen 10% van de te versterken woningen is daadwerkelijk aangepakt. En de manier waarop de overheid opereert, creëert een gapende kloof, dwars door dorpen en tussen buren. Mensen verzuipen in het bureaucratisch moeras dat de overheid voortgebracht heeft.
Een gedupeerde zei het treffend: “Ik moet vechten met een rietje tegen een roedel hongerige wolven”. Terwijl de staat een recordbedrag uitgeeft aan dure advocaten om haar belangen te verdedigen krijgen gedupeerden geen juridische steun. Dat de veiligheid van Groningen niet voorop staat werd wederom duidelijk toen het kabinet tegen alle beloften in, aankondigde dat de gaswinning mogelijk verhoogd en verlengd wordt. Maar de woede en het verdriet van Groningen zit dieper dan alleen de ramp aangericht door de gaswinning. Het is de achteloosheid waarmee er met ons wordt omgegaan. Met hetzelfde gemak waarmee Rutte spreekt over Groningen als erekwestie draait hij de gaskraan weer open of sluit zijn kabinet de afdeling kinderhartchirurgie. Het doet er niet toe. Velen vragen zich steeds serieuzer af: is Groningen enkel wingewest?
Velen denken nu, terecht, na over vervolgacties. Maar er is ook twijfel. Alles lijkt al geprobeerd: de politieke weg, de juridische weg en de publicitaire weg. Je zou bijna een andere mogelijkheid over het hoofd zien. Eén mogelijkheid waarmee we het kabinet echt raken kan is nog niet genoemd: staken.
Al eerder werd staken als effectief middel ingezet tegen achterstelling door Den Haag. Op 8 februari 1980 staakten en demonstreerden duizenden Groningers. Dat deden ze omdat 250 arbeidsplaatsen verloren dreigden te gaan nadat de regering van CDA en VVD had besloten de kartonfabriek Okto in Winschoten niet meer te steunen. Onder de leus ‘Okto open gaskraan dicht’ werd niet alleen gestaakt door werknemers uit vele bedrijven maar ook door volksvertegenwoordigers uit verschillende gemeenteraden en provinciale staten. De staking was een succes. Het kabinet zegde 5000 nieuwe arbeidsplaatsen toe, zorgde dat Okto open bleef, zette werkgelegenheidsprojecten op en betaalde subsidie voor startende bedrijven. Bovendien werd de rijks archiefselectiedienst in Winschoten gevestigd.
Dit voorbeeld laat zien wat er kan als wij besluiten, dat als het kabinet óns niet steunt, wij hen ook niet meer steunen. Wij zouden Groningers, werknemers en volksvertegenwoordigers, willen vragen dit middel serieus te overwegen. Een kwart miljoen mensen onderschrijft de noodzaak van oplossingen nu al actief. We hebben dus serieuze slagkracht. Als Groningen geen werk verricht, wordt er ook geen geld verdiend. Geld dat nu bijna nooit naar de Groningers gaat. Van het deel van de gasbaten waarvan we weten waaraan het is uitgegeven ging 88% naar de Randstad en een beschamende 1% naar het noorden.
Staken is een ultiem middel als je oprecht kan zeggen dat praten niet meer helpt. Maar zijn we niet uitgepraat? Wat moeten we nog zeggen om Den Haag te overtuigen? Na alle procedures bij rechters, alle media-aandacht en alle overleggen van buurthuis tot parlement? Als niets geholpen heeft, dan kunnen we nu toch wel zeggen dat Groningen uitgepraat is? Op de dag dat schoonmakers niet meer poetsen. Als de Groningse overheden het werk neerleggen, als Groningse vrachtwagenchauffeurs, bouwvakkers en metaalwerkers het werk neerleggen. Als de Groningse kantoren leeglopen omdat dit de enige oplossing is. Dan kunnen de eisen van de Groningers werkelijkheid worden. Ook volksvertegenwoordigers en bestuurders kunnen het werk neerleggen. Het kabinet wil bijvoorbeeld dat Groninger politici meewerken aan de RES, de opwekking van duurzame energie. Maar waarom zouden we dat doen als de vorige ramp, veroorzaakt doordat wij de energie opwekten voor het hele land, nog niet is opgelost?
Onder druk wordt alles vloeibaar. Laten we die druk verder opvoeren. Respect gaan we alleen krijgen wanneer we het zelf gaan halen.
Wij willen Groningers gaan vragen of ze willen staken!
Wordt vervolgd.
Bart Plaatje
