Wie was Che Guevara eigenlijk?
Een korte samenvatting:
Che als aftershave, op klokken en horloges, op slips, op vlaggen in het voetbalstadion, op je dekbed, je portefeuille …. Maar wie was hij eigenlijk? In het noorden vaak niet meer dan een verkoop argument maar voor veel mensen onder ons, blijft hij hét symbool van hun hoop op een rechtvaardige wereld.
Ernesto Guevara wordt geboren Argentinië, op 14 juni 1928. Op tweejarige leeftijd krijgt hij voor het eerst een astma-aanval. Deze ziekte zal hem gedurende heel zijn leven last bezorgen maar helpt hem ook een sterke wil te vormen om zich over grote moeilijkheden heen te zetten.
Op zijn 22 – halverwege zijn geneeskundestudie – reist hij op een fiets waarop hij een motortje monteert, het noorden van Argentinië af. Hij wordt er geconfronteerd met de armoede in zijn land en geeft kritiek op de regering. Een jaar later wordt één van zijn grote dromen waar. Met zijn vriend Alberto Granados vertrekt hij op reis door Zuid-Amerika. Maar hun moto laat het afweten. Ze moeten werken als koopwaartransporteurs, veermannen, matrozen, politieagenten, artsen en zelfs als afwassers. Ze leren het gewone volk en zijn miserie kennen. De mijnen van Chili en Peru, de landloze boeren van Colombia en Venezuela laten diepe sporen achter. De realiteit van Amerika is verschrikkelijk.
In ‘52 keert Ernesto terug naar Buenos Aires om zijn studie af te werken. Op 6 maanden tijd legt hij 14 examens af. Al snel trekt hij opnieuw van Bolivia, dit keer tot in Centraal-Amerika om eind ‘53 in Guatemala aan te komen. Daar werkt hij als dokter voor de vakbond en ondersteunt de progressieve regering van Arbenz. Na de VS-invasie in het land kan Ernesto er niet langer blijven. Zijn positie aan de kant van de democratische en revolutionaire regering is te ruim bekend. Via Chiapas vlucht hij naar Mexico.
In de Mexicaanse hoofdstad gaat hij werken als fotograaf en als sportjournalist. Tegelijk doet hij medisch onderzoekswerk. Hij leert er Fidel Castro kennen. Samen met Fidel en een uitgebreide groep toekomstige guerrillero’s komt hij echter in de gevangenis terecht. Wanneer ze vrijkomen, beginnen de clandestiene voorbereidingen voor de bevrijdingsstrijd op Cuba. Ernesto, krijgt van de guerrillagroep de bijnaam ‘Che’, omdat hij – net als vele Argentijnen – voortdurend het woordje ‘che’ tussen zijn zinnen gooit. Hij sluit zich aan als arts bij de expeditie die – onder leiding van Fidel – op het jacht Granma richting Cuba vertrekt. Op 2 dec. ‘56 gaan ze aan wal op de zuidoostkust van het eiland. De bedoeling is de revolutionaire strijd in gang te zetten vanuit de bergen van de Sierra Maestra.
Al snel valt Che op als strijder en als mens. Hij weet interne spanningen met gezag op te lossen en heeft aandacht voor de klein noden van elke kameraad. Zo wordt hij snel door iedereen als leider erkend naast Fidel. Che leidt belangrijke aanvallen – de belangrijkste was de slag om Santa Clara – die leiden tot het einde van de dictatuur. Op 1 januari 1959 pakt Batista zijn biezen en de 3° januari rijdt Che aan het hoofd van de 8° colonne langs de juichende massa’s Havana binnen.
Che heeft nu verschillende belangrijke taken in de landhervorming, als voorzitter van de nationale bank, industrieminister, ambassadeur bij de VN. Che is ook de bezieler van het vrijwilligerswerk ten dienste van de gewone mensen, dat tot op vandaag is ingeburgerd bij de hele Cubaanse bevolking.
In ’65 schrijft hij zijn beroemde afscheidsbrief aan Fidel en het Cubaanse volk: … andere regio’s in de wereld doen beroep op mijn bescheiden bijdrage …
Minder gekend is de ontroerende afscheidsbrief aan zijn vijf kinderen: Hildita, Aleidita, Camilo, Celia en Ernestito. In april komt hij aan in Congo. Hij neemt er de leiding op van een groep Cubaanse strijders maar al snel trekken ze zich terug, de tijd was er duidelijk nog niet rijp voor. Een jaar later reist Che clandestien naar Bolivia. Samen met een kleine groep guerrilleros sticht hij het Nationaal Bevrijdingsleger van Bolivia. Hij doet mee aan de voorbereidingen, organisatie en ontwikkeling van de opstand en leidt de guerrilla.
In de namiddag van 8 oktober ’67 raakt Che Guevara gewond in het ravijn van de Yuro. Boliviaanse militairen kunnen hem gevangen nemen. Het is duidelijk dat dit symbool van het engagement voor gerechtigheid niet in leven kan worden gelaten. Op 9 oktober om 13u10 voeren Boliviaanse militairen het bevel van de CIA uit en vermoorden hem in het schooltje van het dorpje La Higuera.
